Q. 1969 తెలంగాణ ఉద్యమంలో విద్యార్థులు మరియు ఉద్యోగుల పాత్రను చర్చించండి? వారి భాగస్వామ్యం జై తెలంగాణ ఉద్యమం యొక్క దిశను ఎలా ప్రభావితం చేసిందో పరిశీలించండి.

పరిచయం:
1969 తెలంగాణ ఉద్యమం ఖమ్మం జిల్లాలో విద్యార్థి నాయకుడు రవీంద్రనాథ్ చేపట్టిన నిరాహార దీక్షతో ప్రారంభమైంది. ఉద్యోగ నియామకాలలో అన్యాయం మరియు ప్రాంతీయ నిర్లక్ష్యానికి వ్యతిరేకంగా ఈ ఉద్యమం విద్యార్థులు మరియు ఉద్యోగుల నాయకత్వంలో వేగంగా విస్తరించి, తెలంగాణకు ప్రత్యేక రాష్ట్ర హోదా మరియు రాజ్యాంగ రక్షణ కోసం శక్తివంతమైన డిమాండ్‌గా రూపాంతరం చెందింది. ఈ ఉద్యమం తెలంగాణ ప్రజల ఆకాంక్షలను స్ఫూర్తిదాయకంగా వ్యక్తం చేసింది.

విషయం:
అ. 1969 ఉద్యమంలో విద్యార్థుల పాత్ర
1. సంస్థాగత నాయకత్వం:
-ఉస్మానియా విశ్వవిద్యాలయం ఈ ఉద్యమానికి కేంద్ర బిందువుగా మారింది. తెలంగాణ విద్యార్థి సమితి (TSAC) ఏర్పాటు చేయబడి, రాష్ట్రవ్యాప్త నిరసనలు, బహిష్కరణలు మరియు ర్యాలీలను సమన్వయం చేసింది. ఈ సమితి విద్యార్థి శక్తిని ఏకతాటిపైకి తెచ్చి, ఉద్యమానికి దిశానిర్దేశం చేసింది.

2. ప్రతీకాత్మక త్యాగాలు:
-విద్యార్థి నాయకుడు మల్లికార్జున్ చేపట్టిన ఉపవాస దీక్ష యువత యొక్క అంకితభావానికి ప్రతీకగా నిలిచింది. ఈ త్యాగం ప్రజలలో భావోద్వేగాన్ని రేకెత్తించి, విస్తృత సానుభూతిని సంపాదించింది.

3. ప్రజా నిరసనలు మరియు ఘర్షణలు:
-అబిడ్స్ జంక్షన్ మరియు సిటీ కాలేజీ వద్ద జరిగిన నిరసనల సమయంలో పోలీసుల కాల్పులు జరిగాయి. ఈ సంఘటనలు తెలంగాణ కోసం విద్యార్థులు చేసిన త్యాగాలకు నిదర్శనంగా నిలిచాయి.

4. సాంస్కృతిక గుర్తింపు:
-విద్యార్థి సంఘాలు విస్తృతంగా ప్రచారం చేసిన “జై తెలంగాణ” నినాదం, జిల్లాలను ఏకం చేసి, ప్రత్యేక తెలంగాణ గుర్తింపును బలపరిచింది. ఈ నినాదం తెలంగాణ ప్రజల సామూహిక ఆకాంక్షలకు గీటురాయిగా నిలిచింది.

5. సామూహిక అమరత్వం:
-370 కి పైగా విద్యార్థుల మరణాలు ఈ ఉద్యమ భావోద్వేగ కేంద్రంగా మారాయి. వారి అమరత్వం ప్రజలలో ఆగ్రహాన్ని రేకెత్తించి, దీర్ఘకాలిక మద్దతును సమీకరించింది.

ఆ. ఉద్యమంలో ఉద్యోగుల పాత్ర
1. సంఘాలు మరియు సమితుల ఏర్పాటు:
-తెలంగాణ ఉద్యోగుల సంఘం (TNGOs), ఉపాధ్యాయ సంఘాలు మరియు ఇతర ప్రభుత్వ రంగ ఉద్యోగులు స్థానిక హక్కుల అమలుకు వ్యతిరేకంగా ఉమ్మడి కార్యాచరణ సమితులను ఏర్పాటు చేశారు.

2. పారిశ్రామిక సమ్మెలు:
-సింగరేణి కాలరీస్, ప్రభుత్వ కార్యాలయాలు మరియు బహిరంగ సంస్థలలో సమ్మెలు రోజువారీ కార్యకలాపాలను స్తంభింపజేసి, ముల్కీ రక్షణల పునరుద్ధరణ కోసం డిమాండ్ చేశాయి.

3. సహాయ నిరాకరణ వ్యూహాలు:
-ఉద్యోగులు స్థానికేతర ఉన్నతాధికారుల క్రింద విధులను బహిష్కరించడం ద్వారా సహాయ నిరాకరణ వ్యూహాన్ని అవలంబించారు. ఇవి వ్యవస్థాగత అసమానతలను బహిర్గతం చేశాయి.

4. ప్రభుత్వ రంగ అంతరాయాలు:
-వరంగల్, హైదరాబాద్, మరియు ఖమ్మం జిల్లాలలో జరిగిన నిరసనలు ప్రభుత్వ యంత్రాంగాన్ని స్తంభింపజేసి, రాజకీయ వ్యవస్థపై ఒత్తిడిని పెంచాయి.

5. రాజ్యాంగ హక్కుల ధృవీకరణ:
-ముల్కీ నిబంధనలు మరియు స్థానిక నియామక నియమాల ఉల్లంఘనలను ఎత్తిచూపుతూ, ఉద్యోగులు రాజ్యాంగ రక్షణల అమలును డిమాండ్ చేశారు.

ఇ. జై తెలంగాణ ఉద్యమంపై ప్రభావం రాష్ట్ర హోదా డిమాండ్‌గా మార్పు:
-ఉద్యోగాల కోసం ప్రారంభమైన ఈ ఉద్యమం ప్రత్యేక రాష్ట్ర హోదా కోసం పూర్తిస్థాయి రాజకీయ ఉద్యమంగా రూపాంతరం చెందింది.

2. రాజకీయ వ్యక్తీకరణ:
-మర్రి చెన్నారెడ్డి వంటి నాయకులు తెలంగాణ ప్రజా సమితి (TPS)ని ఏర్పాటు చేసి, ఉద్యమానికి సంస్థాగత దిశానిర్దేశం చేశారు.
3. ఎన్నికల ధృవీకరణ:
-1971లో TPS 14 లోక్‌సభ స్థానాలలో 10 స్థానాలను గెలుచుకుని, తెలంగాణ స్వయంప్రతిపత్తికి విస్తృత మద్దతును సూచించింది.

4. భవిష్యత్తు కోసం వ్యూహాత్మక పునాది
-సంస్థాగత నమూనాలు, నినాదాలు మరియు త్యాగాలు 1990లు మరియు 2000లలో జరిగిన తదనంతర ఉద్యమాలకు భావజాల మరియు నిర్మాణాత్మక పునాదిని వేశాయి.

5. గుర్తింపు మరియు వారసత్వం:
-యువత మరియు ఉద్యోగుల ఉద్యమం తెలంగాణ గుర్తింపును బలపరిచి, భవిష్యత్ రాష్ట్ర హోదా పోరాటాలకు స్ఫూర్తినిచ్చింది.

ముగింపు:
1969 ఉద్యమంలో విద్యార్థులు మరియు ఉద్యోగుల అచంచలమైన భాగస్వామ్యం తెలంగాణ రాజకీయ పునరుద్ధరణకు పునాది వేసింది. వారి త్యాగాలు భవిష్యత్ ఉద్యమాలకు స్ఫూర్తినిచ్చాయి, 2011లో జరిగిన మిలియన్ మార్చ్‌లో రాష్ట్ర హోదా డిమాండ్‌ను శక్తివంతం చేసి, చివరకు 2014లో తెలంగాణ రాష్ట్ర ఏర్పాటుకు దారితీశాయి.